Xe chạy bằng động cơ đốt trong thải ra khí CO, CO2, NOx trong quá trình vận hành, đây đều là những “gánh nặng” đối với môi trường, nếu không được kiểm soát hợp lý còn là một trong những nguyên nhân gây hiệu ứng nhà kính. Vì vậy, trang bị van EGR cho ô tô là giải pháp tích cực để giảm thiểu lượng khí thải độc hại ra môi trường.
Mục Lục
Van EGR là gì?
EGR (Exhaust Gas Recirculation) nghĩa đen là van tuần hoàn khí thải. Nó được lắp đặt trên ống xả của động cơ và một trong những nhiệm vụ chính của nó là lọc sạch các hợp chất gây ung thư có trong khí thải – CH hydrocacbon, NOx nitơ oxit và CO carbon monoxide. Nội dung của các chất này chủ yếu phụ thuộc vào loại hỗn hợp dễ cháy trong cabin.
Đốt cháy hỗn hợp giàu (nhiên liệu cao, ít oxy) làm tăng nồng độ hydrocacbon trong khí thải;
Đốt cháy ít (oxy cao hơn, ít nhiên liệu hơn) làm tăng nồng độ oxit nitơ trong khí thải.
Van EGR là một phản ứng đối với tình trạng ô nhiễm môi trường ngày càng tăng và suy giảm chất lượng không khí, không chỉ giới hạn trong môi trường. Ngành công nghiệp ô tô cũng nhận thức được những rủi ro của việc tập trung một thời vào việc cung cấp các giải pháp và công nghệ hiện đại, thân thiện với môi trường.
Nguyên lý hoạt động của van EGR
Van EGR trên ô tô hoạt động đóng mở bằng chân không hoặc bằng bộ điều khiển ECU. Sau mỗi quá trình cháy, khí thải được thải ra môi trường qua ống xả. Lúc này, van EGR sẽ hút một phần khí thải trở lại đường ống nạp, hòa trộn với hỗn hợp mới và tiếp tục đốt cháy trong xi-lanh. Quá trình tái chế này giúp giảm lượng khí nitơ oxit thải ra môi trường.
Ưu điểm nổi bật nhất của van EGR là hạn chế tối đa phản ứng sinh ra NOx. Ngoài ra, các van ngăn chặn quá trình đốt cháy, làm mát động cơ và tăng tuổi thọ của các bộ phận liên quan. Bộ phận này cũng được cho là đóng vai trò quan trọng giúp xe tiết kiệm nhiên liệu khi chạy.
Tuy nhiên, van EGR cũng có những nhược điểm nhất định. Khí thải quay trở lại buồng đốt trơ và không dễ bị bắt lửa bởi không khí mới. Điều này làm cho nồng độ O2 trong xi lanh giảm đột ngột dẫn đến quá trình cháy không hoàn toàn. Do đó, sau một thời gian sử dụng, van EGR sẽ bị bám cặn carbon, muội than, nếu không khắc phục sẽ gây hư hỏng động cơ và ảnh hưởng đến các linh kiện liên quan.
Những dấu hiệu van EGR bị hư hỏng
Bật đèn kiểm tra động cơ: Giống như hầu hết các bộ phận quản lý động cơ, van EGR gặp sự cố sẽ kích hoạt đèn kiểm tra động cơ.
Các vấn đề về hiệu suất động cơ: Nếu các van bị kẹt mở, tỷ lệ nhiên liệu-không khí của xe sẽ bị xáo trộn, gây ra các vấn đề về hiệu suất động cơ như giảm công suất, tăng tốc kém và giật cục. Nó cũng có thể gây rò rỉ áp suất bộ tăng áp, khiến bộ tăng áp phải hoạt động nhiều hơn.
Tăng khí thải NOx: Khi van EGR đóng, buồng đốt quá cao và một lượng lớn nhiên liệu chưa cháy hết tồn đọng trong khí thải, dẫn đến lượng khí thải NOx tăng lên và giảm hiệu quả sử dụng nhiên liệu.
Tiếng gõ động cơ: Nhiệt độ cao hơn và NOx cũng có thể gây ra tiếng gõ hoặc tiếng gõ gia tăng, nghe giống như tiếng gõ động cơ.
Kiểm tra và khắc phục khi van EGR hư hỏng
Sự gia tăng lượng hydrocacbon trong khí thải không nhất thiết là do van EGR bị hỏng mà có thể là do trục trặc ở một hệ thống khác. Ví dụ: rò rỉ kim phun nhiên liệu, lỗi thời điểm đánh lửa, lỗi tỷ số nén, hư cảm biến oxy, v.v.
Thông thường, sự gia tăng hàm lượng NOx trong khí thải là do:
Rò rỉ không.
Kim phun bị chặn.
Áp suất nhiên liệu thấp.
Hoặc do phốt mui xe bị hỏng.
Động cơ rung khi không tải có thể do rò rỉ chân không hoặc hệ thống đánh lửa bị lỗi.
Do đó, các triệu chứng rất đa dạng và do các nguyên nhân khác nhau gây ra. Vì vậy, bạn cần kiểm tra van EGR và các bộ phận khác để xác định chính xác vấn đề.
Đối với xe trang bị van EGR điện tử, bạn có thể dùng máy chẩn đoán để phán đoán mã lỗi và nguyên nhân mã lỗi xem có phải do van EGR bị hư hay không. Cuối cùng, để chắc chắn hơn, bạn nên đưa xe trở lại gara và kiểm tra lại.
